خبرنگاران تبعات عمیق تر کرونا بر اقتصاد دنیا در سال های پیش رو - وبلاگ ماریانا

به گزارش وبلاگ ماریانا، تهران- خبرنگاران- آندره گالستیان پژوهشگر و مدرس دانشگاه در مقاله ای، ضمن پرداختن به این مسئله که پاندمی کووید-19 چالش های جدی برای اقتصاد دنیا ایجاد خواهد نمود، تاکید نموده است که این بیماری مسری در آینده نزدیک تبعات مالی جدی تر بدنبال خواهد داشت و برای مدت نسبتا طولانی ادامه خواهد یافت.

به گزارش وبلاگ ماریانا، آندره گالستیان پژوهشگر و مدرس دانشگاه عضو جامعه ارامنه ایران در مقاله ای درباره شیوع ویروس کرونا در دنیا عنوان نمود: شیوع کرونا به یک همه گیری در سطح دنیا، تبدیل شده و در بیشتریت کشورهای دنیا مشاهده می شود، به گونه ای که سازمان بهداشت دنیای آن را به صورت رسمی همه گیری دنیای (پاندمی) اعلام کرده است.

وی عنوان نمود: به نظر می آید که این بیماری با چنین گستردگی دنیای، اثرات بسیار شدیدی بر اقتصاد کشورهای مختلف دنیا داشته باشد. بعضی از اثرات این بیماری بر اقتصاد کشورهای گوناگون و اقتصاد دنیای، در حال حاضر مشهود است اما تصور می شود که تاثیرات بسیار بیشتر، جدی تر و عمیق تری در آینده نزدیک خواهد داشت. حتی مطابق بعضی از پیش بینی ها، ممکن است اثرات این بیماری بر کل اقتصاد دنیا، تا چندین سال مشهود باشد.

این کارشناس با توجه به تاثیرات شیوع کرونا بر اقتصاد کشورها یکی پس از دیگری توضیح داد: شیوع این بیماری تنها بر اقتصاد چین تاثیر گذاشت و تاثیر آن در سطح دنیا، محسوس بود به گونه ای که بیشتر بورس های مطرح دنیا، واکنش نشان دادند و بسیاری از شاخص ها، دچار افت شدند. این فرایند ادامه پیدا کرد تا در دوشنبه سیاه یا 9 مارس 2020 پس از دو هفته کاهش مستمر شاخص های بسیاری از بورس های معتبر دنیای، بیشتر بازارهای سهام در سطح دنیا از جمله در ایالات متحده، اروپا و آسیا، با سقوط ارزش سهام روبرو شدند که عظیم ترین سقوط شاخص های سهام پس از سقوط بازارها در سال 2008 در زمان رکود عظیم مالی بود. این سقوط به قدری شدید بود که در این روز، مبادلات سهام در ایالات متحده به مدت 15 دقیقه متوقف شد. از علل اصلی سقوط بازارهای سهام می توان به کاهش تقاضای دنیای برای کالاهای گوناگون و خدمات مختلف به علت شیوع ویروس کرونای جدید و همچنین کاهش تقاضای نفت در سطح دنیا اشاره کرد.

گالستیان همچنین در ادامه عنوان نمود: ادامه کاهش تقاضای نفت به شکل بی سابقه ای ادامه یافت به گونه ای که در ماه آوریل امسال میلادی، باعث منفی شدن بهای نفت ایالات متحده آمریکا شد. علت این مورد، کاهش بی سابقه تقاضا و پر شدن مخازن ذخیره نفت بود.

شرایط اقتصاد دنیای در زمان پاندمی

این کارشناس همچنین توضیح داد: طبیعی است که صندلی برجسته چین در اقتصاد دنیای با شیوع بیماری کوویدـ19 در این کشور، شوک شدیدی بر اقتصاد دنیا وارد کرد اما بعضی تاثیرات، بیشتر از چیزی بود که انتظار می رفت. در حال حاضر، بعضی تحلیل ها بیانگر آن هستند که شیوع این بیماری، تنها در سه ماه اول، بیش از 250 میلیارد دلار خسارت به اقتصاد دنیا وارد کرده است. بسیاری از محصولاتی که مردم دنیا به صورت روزانه از آن استفاده می کنند از قبیل قطعات کامپیوترها یا تلفن های همراه، در چین فراوری می شوند.

وی افزود: تعطیلی کارخانه های متعدد در چین، کره جنوبی، ژاپن، هند، کشورهای اروپایی و به ویژه اروپای غربی، ایالات متحده آمریکا، کانادا و بعضی کشورهای دیگر که به منظور جلوگیری از گسترش بیماری صورت گرفت، تجارت بین المللی و اقتصاد دنیای را با مسائل عدیده ای روبرو کرده است و تداوم این فرایند، مسائل را بیشتر خواهد نمود. کمبود کالاهای گوناگون در سطح دنیا در کنار سایر عوامل، می تواند رشد اقتصاد دنیای را بیش از پیش با کندی روبرو سازد. باید توجه داشت که فراوریات بعضی صنایع، مواد اولیه بعضی صنایع دیگر هستند و تعطیلی کارخانه ها در بعضی کشورها، می تواند زنجیره تامین مواد اولیه بعضی کارخانه ها در کشورهای دیگر را با کمبودهایی روبرو سازد.

گالستیان در ادامه این مطلب خود عنوان نمود: بدیهی است که کم شدن صادرات کشورهای گوناگون، درآمدهای کشورها را کاهش خواهد داد به گونه ای که ممکن است درآمدهای پیش بینی شده در بودجه مصوب امسال آنها محقق نشود و باعث کسری بودجه پیش بینی نشده شود و در بعضی از کشورها نیز ممکن است این کسری بودجه، بسیار شدید باشد. این در حالی است که هزینه های کشورها بابت خدمات درمانی و بیمه های بیکاری، به شدت افزایش خواهد یافت. به این موارد باید هزینه های ناشی از ضرر و زیان شرکت ها و یاری های دولتی برای جلوگیری از ورشکستگی آنها را افزود. این نکته هم باید مدنظر قرار گیرد که با کم شدن سود بسیاری از شرکت ها، ضرردهی بعضی از شرکت ها و ورشکستگی بعضی دیگر و همچنین بیکار شدن بخشی از نیروی کار، طبیعتا درآمدهای مالیاتی دولت ها نیز کم خواهند شد.

در ادامه مطلب این پژوهشگر آمده است: البته درآمد بعضی شرکت ها همانند شرکت های خدمات کفن و دفن، افزایش پیدا خواهد نمود ولی به لحاظ مالیاتی، درصد قابل توجهی در کل اقتصاد یک کشور نخواهد بود. به احتمال قوی، بودجه مصوب بسیاری از کشورهای دنیا در امسال میلادی با مسائل فراوان و حتی گاهی بحران، روبرو خواهد شد و احتیاجمند توجه جدی دولت ها خواهد بود.

توجه به این نکته نیز لازم است که رشد بیماری در دنیا، احتیاج به تجهیزات پزشکی و مواد و لوازم مورد احتیاج را به شدت افزایش داده است. در زمینه ماسک و دستکش و مواد مورد احتیاج برای ضدعفونی و گندزدایی، کمبودهایی در کشورهای متعدد، گزارش شده است که علاوه بر فشار بر شبکه های بهداشت و نظام درمانی کشورها، هزینه های گوناگونی نیز در پی دارد. علاوه بر این، بیمار شدن یا قرنطینه شهفرایندان و فوت شدن بعضی، به لحاظ نیروی انسانی نیز کشورها را تحت فشار قرار می دهد، به ویژه آنکه بعضی از بیماران یا افراد فوت شده از کادر درمانی یا کارکنان و مسئولان نظام بهداشت و درمان یا کارکنان و مسئولان سایر بخش های کشورهای گوناگون هستند.

این کارشناس با اشاره به تاثیرات شیوع کرونا بر صنعت توریستی دنیا می افزاید: صنعت توریستی از دیگر بخش های مالی است که با شیوع بیماری کوویدـ19 دچار ضررهای بسیار زیادی در کشورهای مختلف دنیا شده است و این فرایند، حداقل تا انتهای امسال میلادی، ادامه خواهد داشت و به نظر می رسد که تاثیرات آن در سال آینده نیز کاملا محسوس باشد. باید توجه داشت که درآمد حاصل از توریستی، رقم قابل توجهی در بودجه بعضی کشورها است. شهفرایندان چین، تعداد قابل توجهی از توریستان در سطح دنیا را تشکیل می دهند و علاوه بر آن، قرنطینه و بسته شدن مرزها در کشورهای گوناگون از جمله فرانسه، اسپانیا، ایالات متحده آمریکا، چین، ایتالیا، ترکیه، مکزیک، آلمان، تایلند و بریتانیا که از مقاصد اصلی توریستی در دنیا هستند، بر بودجه این کشورها، فشار مضاعفی وارد خواهد نمود. بر اساس گزارش سازمان دنیای توریستی، ده کشور ذکر شده، ورود بیش از پانصد و هفتاد میلیون توریست را در سال 2018 تجربه کرده اند و این در حالی است که تعداد کل ورودی توریستان بین المللی به کشورهای گوناگون دنیا در این سال، کمی بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون مورد بوده است.

با کم شدن توریستان، قرنطینه شدن بعضی شهرها در سطح دنیا، بسته شدن مرزها در بعضی کشورها، کم شدن مسافران، جابجایی کمتر افراد، لغو بسیاری از پروازها، کاهش فراوریات صنعتی و همچنین کمتر شدن صادرات و واردات کالاهای گوناگون، بدیهی است که صنعت حمل و نقل، اعم از حمل و نقل هوایی، زمینی، ریلی و دریایی، دچار خسارت های فراوانی خواهد شد. این خسارت، هم در بخش جابجایی مسافر و هم در بخش جابجایی کالا، قابل ملاحظه خواهد بود و به نظر می آید که طی هفته ها و ماه های آینده، این مسئله، نمود بسیار بیشتری نیز پیدا خواهد نمود.

بعضی کشورهای دنیا، به ویژه کشورهای اروپایی در حال برنامه ریزی برای ارائه میلیاردها یورو یاری دولتی به ایرلاین ها در قالب طرح های نجات مالی یا وام های گوناگون هستند تا مانع از ورشکستگی آنها شوند و بعضی نیز اعطای این یاری ها را آغاز کرده اند. بدیهی است ادامه وضع کنونی، نه تنها ایرلاین های کوچک و متوسط را با خطر جدی ورشکستگی روبرو می سازد، بلکه حتی عظیم ترین ایرلاین ها را هم با مسائل عدیده مالی روبرو می سازد و آنها را نیز در معرض خطر ورشکستگی قرار می دهد. این مشکل به قدری جدی است که بعضی ایرلاین ها در حال بازنشسته کردن عظیم ترین و پهن پیکرترین هواپیماهای مسافربری دنیا از جمله ایرباس اِی 380 و بوئینگ 747 هستند.

طبیعتا طرح های نجات مالی و پرداخت وام های کلان در کشورهای مختلف، با توجه به کم شدن منابع درآمدی دولت ها، فشار مالی مضاعفی را بر آنها تحمیل خواهد نمود و بر مسائل موجود، خواهد افزود.

گالستیان در ادامه نوشت: توجه ویژه به این نکته نیز لازم است که تحلیل های گوناگون و به ویژه تخمین های ارائه شده توسط سازمان ملل متحد حاکی از آن است که حدود 195 میلیون شغل در سطح دنیا تنها تا انتهای سه ماهه دوم امسال میلادی از دست رفته اند، از دست رفتن شغل در این حد وسیع، ممکن است باعث مسائل بسیاری در سطح دنیا شود. پیش بینی های منابع معتبر حاکی از آن است که حداقل تا انتهای امسال میلادی، فرایند افزایش تعداد بیکاران در سطح دنیا، ادامه خواهد داشت و حتی ممکن است آمار مربوطه، رشد شتابداری نیز داشته باشد.

با توجه به موارد بیان شده، طبیعی است که میزان رشد مالی بسیاری از کشورها در زمان پاندمی کوویدـ19 کاهش شدیدی را تجربه خواهد نمود و در تعداد قابل توجهی از کشورها، رشد مالی، منفی خواهد شد. تورم شدید بر کشورها، تاثیرات گسترده و بسیار بدی خواهد گذاشت و اقتصاد دنیای، رکودی بسیار عمیق، در سطحی بسیار وسیع و به صورت کاملا بی سابقه را تجربه خواهد نمود، رکودی که به احتمال قوی، عظیم ترین رکود مالی طول تاریخ بشر از ابتدا تا کنون خواهد بود.

اقتصاد دنیا پس از کرونا و تاثیرات اجتماعی

این کارشناس در خصوص شرایط اقتصاد دنیا پس از شیوع کرونا نوشت: شیوع این بیماری در سطح دنیا، به احتمال قوی، برنامه های عمرانی و توسعه را برای سال ها در بعضی کشورها و به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، به صورت جدی، به تاخیر خواهد انداخت. با توجه به آنکه احتمال ورشکستگی بسیاری از شرکت های کوچک، متوسط و عظیم در سطح دنیا وجود دارد و همچنین، احتمال ضررهای فراوان بسیاری از صنایع نیز کاملا متصور است، طبیعی است که آثار ناشی از این موارد، بلندمدت خواهد بود و اقتصاد کشورهای گوناگون در طی سال های آینده در تنگنا قرار خواهند داشت و طبیعتا، اقتصاد دنیای، صدمات فراوانی را تجربه خواهد نمود.

گالستیان نوشت: بر اثر بالا رفتن محسوس آمار بیکاری در بسیاری از کشورهای دنیا، بحران بیکاری حتی بعد از پاندمی نیز بر دولت ها فشار وارد خواهد نمود و علاوه بر آن، احتمال مهاجرت برای یافتن شغل نیز افزایش خواهد یافت و در نتیجه، بسیاری از کشورها با مسائل فراوان و بسیار جدی، روبرو خواهند شد. طبیعی است که ایجاد بسترهای وسیع برای اشتغال پس از سرانجام پاندمی، کاری زمان بر و هزینه بر خواهد بود و به آسانی امکان پذیر نخواهد شد. از طرف دیگر، بر اثر فوت بخشی از نیروی کار متخصص در کشورهای گوناگون، احتمالا تا سال ها، کمبود نیروی کار ماهر و دارای تخصص در بعضی بخش ها محسوس خواهد بود. به عبارت دیگر، کشورهای گوناگون در سطح دنیا از یک سو با تعداد فراوان بیکاران در بخش های متعدد و از سوی دیگر با کمبود نیروی کار متخصص در بعضی بخش ها روبرو خواهند شد. موارد بیان شده، مسائل عدیده مالی و اجتماعی برای کشورها به وجود خواهد آورد.

صدمات روحی افراد به علت از دست دادن بستگان و دوستان نیز از مواردی است که ممکن است حتی بعد از پاندمی نیز احتیاجمند رسیدگی های سیستم های بهداشتی و درمانی کشورها باشد که از یک سو، هزینه هایی برای دولت ها خواهد داشت و از سوی دیگر، بهره وری نیروی کار را نیز ممکن است کاهش دهد.

بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی متضرر از پاندمی کوویدـ19 که دریافت کننده یاری های مالی یا وام های گوناگون هستند، بعد از پاندمی (و حتی در بعضی موارد، پیش از سرانجام کامل پاندمی) باید بازپرداخت آن بخش از یاری های مالی و وام های خود را که بلاعوض نبوده است را آغاز کنند و طبیعتا تا مدت ها، تاثیرات شیوع این بیماری را تجربه خواهند نمود. این مورد به ویژه در خصوص شرکت های عظیم دنیا همانند ایرلاین های گوناگون که برای فرار از ورشکستگی، احتیاجمند میلیاردها دلار یاری های دولتی در زمان پاندمی بوده اند، محسوس تر خواهد بود.

با توجه به موارد بیان شده، حتی پس از سرانجام پاندمی کوویدـ19، تا مدت ها، بعضی آثار مالی ناشی از آن باقی خواهد ماند و خروج از رکود شدید مالی ناشی از این بیماری، زمان بر خواهد بود. به عبارت دیگر، آثار مالی شیوع این بیماری، حتی پس از سرانجام همه گیری دنیای آن، بلندمدت خواهد بود.

به بیان دیگر، پس از سرانجام پاندمی، مدت ها طول خواهد کشید تا شرایط مالی دنیا به شرایط قبل از شیوع این بیماری برشود.

این پژوهشگر معتقد است: این بیماری حتی آداب اجتماعی را نیز تحت تاثیر قرار داده است به گونه ای که دست دادن، روبوسی و در آغوش دریافت یکدیگر فراموش شده است و افراد تنها در صورت لزوم، صرفا با رعایت فاصله اجتماعی با یکدیگر دیدار می کنند.

قرنطینه های طولانی در بعضی کشورهای دنیا بر مردم تاثیر گذاشته است به گونه ای که منابع موثق و کارشناسان روانشناسی و روانپزشکی از افزایش افسردگی در جوامع، خبر می دهند. منابع گوناگون ذکر می کنند که احساس تنهایی، گوشه گیری و انزوا و همچنین از دست دادن مهارت های اجتماعی نیز از مواردی محسوب می شود که ممکن است از عوارض شیوع این بیماری در درازمدت باشد.

افسردگی و سایر ناراحتی های روانشناختی نه تنها ممکن است بر بهره وری مناسب نیروی کار در کشورهای گوناگون تاثیر بگذارد، بلکه باعث افزایش هزینه های بیمه ها و سیستم های درمانی کشورها خواهد شد و به همین علت، فشار بیشتری بر اقتصاد کشورها تحمیل خواهد شد.

نقش فناوری های جدید

جای بسی امیدواری است که استفاده از تکنولوژی های نوین، باعث رشد و گسترش بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی، پست الکترونیکی، آموزش الکترونیکی و سایر خدمات الکترونیکی شده است که هم امکان انجام بسیاری از امور را به صورت الکترونیکی و بدون مراجعه فیزیکی فراهم کرده و هم باعث شده است که امکان انجام کارهای متنوع به صورت دورکاری فراهم شود تا کارها متوقف نشوند و لطمات مالی ناشی از این بیماری، تا حدی، کمتر شود.

طبیعتا، دورکاری و همچنین عدم احتیاج به مراجعه فیزیکی برای دریافت خدماتی که به وسیله الکترونیکی نیز قابل دریافت است، باعث کاهش گسترش بیماری نیز شده است، مواردی که در اپیدمی ها و پاندمی هایی که بشر در قرون گذشته به خود دیده، سابقه نداشته است.

گالستیان در سرانجام نوشت: بیماری کوویدـ19 باعث کم شدن درآمدهای مربوط به فروش و صادرات کالاهای صنعتی، کم شدن درآمدهای نفتی کشورهای صادرکننده، کم شدن درآمدهای حاصل از توریستی، کم شدن درآمد شرکت های عظیم و کوچک مسافربری، کم شدن درآمد شرکت های گوناگون حمل و نقل کالا، کم شدن درآمد کسب وکارهای خرد و به صورت کلی، باعث کم شدن درآمد بیشتر مشاغل فراوری کالا و خدمات در سطح دنیا خواهد شد و ضمناً، هزینه های گوناگونی برای پیشگیری و درمان بیماری به کشورهای مختلف، تحمیل خواهد نمود و علاوه بر آن، باعث افزایش آمار بیکاری در سطح دنیا خواهد شد.

با توجه به مواردی که اشاره شد، به نظر می آید که بیماری کوویدـ19 تاثیر منفی بسیار شدید و بی سابقه ای بر اقتصاد دنیای داشته باشد و انتظار می رود که این تاثیر، طی هفته ها، ماه ها و حتی سال های آینده، بسیار بیشتر شود و طبیعتا، باعث کاهش رشد مالی کشورهای گوناگون دنیا به صورت بسیار سریع شود. بعضی منابع موثق پیش بینی می کنند که تاثیر شیوع این بیماری از یک شوک مالی، بسیار فراتر رفته و به یک بحران گسترده مالی دنیای تبدیل خواهد شد، بعضی منابع نیز از احتمال رکود مالی بسیار عمیق در سطح دنیا، خبر می دهند. در هر حال، بیشتر منابع معتبر پیش بینی می کنند که میزان رشد اقتصاد دنیا در سال 2020 به شدت سقوط خواهد نمود و سیر نزولی شدیدی خواهد داشت.